Το δικαίωμα της επικαρπίας και της ψιλής κυριότητας είναι δύο όροι που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα, αλλά, όπως δείχνει η πρακτική, δεν είναι απολύτως σαφείς σε πολλούς. Ο διαχωρισμός της πλήρους κυριότητας στο δικαίωμα της επικαρπίας και της ψιλής κυριότητας είναι μια συνήθης πρακτική για τους κατοίκους της Ελλάδας για την αντιμετώπιση ορισμένων κληρονομικών και φορολογικών ζητημάτων που ενδέχεται να προκύψουν.
Η πλήρης κυριότητα είναι ένα απόλυτο δικαίωμα επί της ιδιοκτησίας, το οποίο συνίσταται στην κατοχή και τη χρήση του ακινήτου.
Πλήρης κυριότητα = δικαίωμα χρήσης (επικαρπία) + δικαίωμα κατοχής (ψιλή κυριότητα).
Ψιλή Κυριότητα = μου ανήκει το ακίνητο, αλλά δεν μπορώ να το χρησιμοποιήσω.
Επικαρπία = μπορώ να χρησιμοποιήσω το ακίνητο όπως επιθυμώ, αλλά δεν μου ανήκει.
Η επικαρπία μπορεί να μεταβιβαστεί όχι μόνο με σύμβαση (πώληση, δωρεά κ.λπ.) αλλά και με διαθήκη. Η ψιλή κυριότητα μπορεί να μεταβιβαστεί από τον ιδιοκτήτη χωρίς τη συγκατάθεση του επικαρπωτή, ενώ η επικαρπία δεν μπορεί να μεταβιβαστεί χωρίς τη συγκατάθεση του ψιλού κυρίου. Επιπλέον, η επικαρπία παύει να ισχύει όταν ο ιδιοκτήτης παραιτηθεί από αυτό ή πεθάνει, οπότε συγχωνεύεται αυτομάτως με την ψιλή κυριότητα.
Η μεταβίβαση του δικαιώματος επικαρπίας είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί την εξέταση πολλών παραγόντων (ποιος θα διαθέσει το ακίνητο, ποιος θα το χρησιμοποιήσει, ποιος θα πληρώσει φόρους κ.λπ.). Είναι αρκετά σύνηθες για τους Έλληνες γονείς – ιδιοκτήτες να μεταβιβάζουν την ψιλή κυριότητα του ακινήτου στα παιδιά τους, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα χρήσης του (επικαρπία). Στην περίπτωση αυτή, η ψιλή κυριότητα του ακινήτου μεταβιβάζεται στο παιδί ως δικαίωμα, αλλά η διαχείριση, δηλαδή η χρήση και η εκμετάλλευση, παραμένει στους γονείς. Μετά το θάνατο των γονέων, το παιδί αποκτά αυτομάτως την πλήρη κυριότητα του ακινήτου χωρίς να χρειάζεται να καταβάλει φόρο κληρονομιάς.
Η μεταβίβαση της κυριότητας από τους γονείς στα παιδιά έχει μια σειρά από σημαντικά πλεονεκτήματα. Ο έλεγχος της περιουσίας παραμένει στους γονείς, ενώ η φορολογία της περιουσίας μειώνεται (μοιράζεται μεταξύ γονέων και παιδιών). Με τον θάνατο των γονέων, το ακίνητο μεταβιβάζεται αυτόματα στο δικαίωμα χρήσης χωρίς πρόσθετους φόρους.
Οι διαδικασίες μεταβίβασης ακινήτων στην Ελλάδα είναι πολύπλοκες και η επιτυχία τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ο σημαντικότερος εκ των οποίων είναι η καλή γνώση της ελληνικής νομοθεσίας και η εμπειρία στον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων. Απευθυνόμενοι εγκαίρως σε έναν έμπειρο δικηγόρο, θα μπορέσετε να λάβετε εξειδικευμένη νομική βοήθεια, να εξοικονομήσετε χρόνο και να βρείτε την καλύτερη λύση σε κάθε περίπτωση.